Gelegen in de haven van Lauwersoog, direct aan de Waddenzee, is het Werelderfgoedcentrum Waddenzee geopend. Het WEC is het nieuwe thuis van het Zeehondencentrum Pieterburen wat opzoek was naar een toekomstbestendige basis.
Opgericht in 1971 door Lenie ’t Hart, was Zeehondencentrum Pieterburen oorspronkelijk alleen een eenvoudige opvanglocatie welke uitgegroeid is tot het grootste zeehondenziekenhuis van Europa. Naast de zorg voor dieren in nood, biedt het WEC nu meer. Dit Deense stukje ontwerp door architectenbureau Dorte Mandrup is een plek geworden waar natuur, wetenschap, educatie en beleving samen zijn gekomen:
- SEAL – het Zeehondenziekenhuis waar voortgebouwd wordt op opgedane kennis en kunde.
- SEA – een interactieve experience over de Waddenzee, de mogelijkheid te genieten van het uitzicht of op excursie te gaan in het gebied.
- SCIENCE – de mogelijkheid om zelf op onderzoek uit te gaan, samen met ecologen, biologen, dierenartsen, wetenschappers en studenten.
Beleving is de leidraad in dit project, zowel in de interactieve experience naar een ontwerp van Northern Light, als bij de specialismes van Ata Tech en Lichtontwerp en -adviesbureau 50LUX, welke via RYSE meegedongen hebben en gekozen zijn als ontwerpers. Jeffrey Steenbergen van 50LUX vertelt ‘Licht toevoegen aan een ruimte die de bezoekerservaring versterkt en waar het kan het ontwerp van de interieurarchitect benadrukt. Dat doen wij op een pragmatische en ambachtelijke werkwijze. Het is dus de brug slaan tussen het ontwerp op papier naar een praktische uitvoering met zowel creatieve als technische expertise.’
Samen hebben ze nauw samengewerkt om het lichtontwerp technisch te integreren binnen het totale audiovisuele concept zodat licht en geluid perfect op elkaar aansluiten en de installaties gebruiksvriendelijk en toekomstbestendig zijn.
Voor de verlichting heeft Ata Tech in de aanbesteding de CLS Jade ColourFlow met RGBW LED module meengenomen: ‘Betrouwbaarheid, kwaliteit en flexibiliteit waren leidend. Onze jarenlange samenwerking met CLS bewijst dat zij technisch hoogwaardige, stijlvolle armaturen leveren met optimale richtbaarheid, dimbaarheid en kleurtemperatuurregeling. Zo kunnen we de lichtsfeer precies afstemmen op de lichtgevoelige omgeving van het WEC, zonder concessies aan duurzaamheid of gebruiksgemak.’
50LUX vult hierop aan: ‘In de aanbesteding was er al gerekend met de Jade (voordat wij opdracht kregen). Met de kennis die wij van het product hebben en de veelzijdigheid die het product heeft hadden wij geen reden om daarvan af te wijken. Eigenlijk vonden we het heel fijn de Jade toe te passen, door de variatie in de serie en de diverse accessoires die ervoor beschikbaar zijn. Wij hebben dan ook de ColourFlow, gekozen voor sfeer creatie, uitgebreid met een combinatie van de Jade Expo voor werklicht en Jade Zoom Tunable White voor het aanlichten van tafels, teksten en objecten. Zo hadden we vrijheid in het lichtontwerp, maar lijkt het voor de bezoeker allemaal hetzelfde in het plafond.’
De Tunable White variant was hier een must, door het vele glas dat verwerkt is in het gebouw. Het WEC ligt in een lichtgevoelig ‘donkertegebied’ waar strenge eisen gelden rondom lichtvervuiling. Middels de Tunable White LED lichtbron sluit de verlichting binnen nu aan op het daglicht buiten, om lichthinder te voorkomen. De lichtintensiteit van de armaturen beweegt nu mee met het natuurlijke dag-nachtritme, zonder de omgeving, flora en fauna te verstoren.
Door de integratie van Casambi, het gekozen aanstuurprotocol van de armaturen, en Pharos kan het WEC genieten van maximale controle en wordt ongewenste lichtverspreiding voorkomen.
Ata Tech vertelt dat de keuze voor de CLS Jade Series met Casambi, centraal aangestuurd via het Pharos-systeem – geconcretiseerd door 50LUX – hier bewust gekozen is : ‘Casambi maakt draadloze aansturing van individuele armaturen mogelijk, ideaal voor een complex gebouw met veel ruimtes en lichtscenario’s. Pharos zorgt voor centrale, stabiele en flexibele programmering van lichtscènes, naadloos geïntegreerd met audiovisuele elementen en passend bij de duurzame visie van het WEC. CLS’ Jade Serie biedt nauwkeurige dimbaarheid, gerichte lichtinzet en perfecte integratie met Casambi en Pharos. Zo houden we maximale controle en voorkomen we ongewenste lichtverspreiding. Technische precisie én esthetiek maakten CLS de juiste partner voor dit project.’
Zoals elk project kende ook het WEC zijn uitdagingen. De armaturen zijn uiteindelijk allemaal in een rail gemonteerd, wat de belichters veel vrijheid geeft — al zouden zij het wellicht anders hebben aangepakt. Jeffrey vertelt: “Het moment waarop wij bij dit project betrokken raakten, was een uitdaging op zich. Veel was al bepaald. Hoewel er zeker keuzes zijn gemaakt waar wij ook op zouden zijn uitgekomen, hadden wij de positionering van de rail anders benaderd. De ontwikkeling van het interieurontwerp liep lang door tijdens de bouw, waardoor we al moesten beslissen over de spots en hun plaatsing, nog vóór duidelijk was waar het meubilair precies zou komen te staan. Daarnaast speelde het vele daglicht een grotere rol dan vooraf werd ingeschat ondanks vele waarschuwingen van onze zijde. Ik zag altijd, daglicht wordt altijd onderschat en zeker hier, waar de zon via het wateroppervlak weerkaatst en zo extra licht in de ruimte brengt bleek dat wederom het geval. Een serieuze uitdaging maar op bepaalde momenten ook een cadeau. Uiteindelijk moesten we daarom ’s avonds en ’s nachts werken om het licht goed af te stemmen.”
Maar het resultaat mag er zijn vertelt Ata Tech. ‘Het centrum is zeer tevreden. De combinatie van technische precisie en subtiele beleving sluit perfect aan bij de visie van het Werelderfgoedcentrum Waddenzee. De verlichting versterkt het verhaal en de sfeer zonder afbreuk te doen aan het natuurlijke karakter van de omgeving. We blijven nauw in contact met het centrum om ervoor te zorgen dat de installatie optimaal blijft functioneren en waar nodig kan worden aangepast. Dankzij de samenwerking met CLS en het team is een toekomstbestendig licht- en audiovisueel concept neergezet dat de sfeer subtiel versterkt zonder het natuurlijke karakter van het gebied te verstoren. Dit project laat zien hoe innovatie en respect voor natuur hand in hand gaan. Het is een prachtig resultaat waar we met recht trots op kunnen zijn.’
Ook 50LUX is tevreden met het resultaat. Niet alleen vinden ze de locatie uitzonderlijk, maar ook de visie die ze terug zien in de mensen die er werken, wat het heel anders maakt dan andere projecten. Het gaat hier niet alleen om wat er binnen te zien is, maar bovenal om wat er buiten leeft. Je ziet de zeehonden, de natuur, het seal rescue team en de zee. Dat maakt dit project voor hun speciaal. Jeffrey vertelt: ‘Het is iedere dag anders en echt leuk om alleen met sfeer bezig te zijn en weinig andere restricties. Het licht is zowel door het daglicht anders maar ook aan de hand van het weer kunnen ze andere lichtstanden kiezen waardoor er een heel pallet aan sfeer ontstaat. Bij events kunnen ze kiezen voor chique oranje of gewoon het meer groene noorderlicht effect dat er altijd is.’
Het Werelderfgoedcentrum Waddenzee is een locatie die met deze duurzame en veelzijdige verlichtingsoplossing jarenlang bezoekers kan verwonderen en mee kan nemen in de diversiteit van het gebied, zowel binnen als buiten. Wij van CLS bedanken Ata Tech en 50LUX voor hun vertrouwen en de samenwerking!
